ฉุยฉายเบญกาย

รำฉุยฉายเบญกาย รำฉุยฉายเบญกายแปลง เป็นลีลาการร่ายรำของตัวนางเบญกาย บุตรีของพิเภกพญายักษ์ ซึ่งเป็นน้องของทศกัณฐ์ ครั้งหนึ่งทศกัณฐ์วางอุบายที่จะล่อลวงพระรามว่านางสีดาตายเสียแล้ว จึงใช้ให้เบญกายแปลงเป็นสีดา ด้วยเหตุนี้จึงให้กำเนิดชุดนาฏศิลป์ที่งดงาม คือ ฉุยฉายเบญกายแปลง บทร้องประกอบการรำ ปรากฏอยู่ในบทคอนเสิร์ต พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ เป็นครั้งแรกในชุดตับนางลอย กระบวนการลีลาท่ารำสันนิษฐานว่า หม่อมครูท่านต่างๆ ของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ เป็นผู้คิดประดิษฐ์ขึ้น และถ่ายทอดสืบต่อมา ดนตรีประกอบการแสดง ใช้วงปี่พาทย์บรรเลง

ฉุยฉายวันทอง

ฉุยฉายวันทอง ฉุยฉายวันทอง         ฉุยฉายวันทอง คัดมาจากการแสดงละครเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ ซึ่งกรมศิลปากรได้นำมาปรับปรุงใหม่ มีเรื่องราวอยู่ว่า พระพันวสาโปรดให้จมื่นไวยยกทัพมาถึงกลางป่า นางวันทองซึ่งตายไปเป็นเปรตเป็นห่วงลูกชาย เพราะรู้ว่าทัพมอญใหม่นั้นก็คือ ขุนแผนกับพลายชุมพล น้องชายของพระไวยนั่นเอง นางจึงแปลงร่างเป็นนางงามมาคอยดักอยู่  พระไวยไม่รู้ได้เข้าเกี้ยวพาราสี ในที่สุดนางวันทองก็คืนร่างเป็นเปรต บอกให้รู้ว่าตนเป็นมารดาและให้พระไวยระวังตัวในการศึก           ฉุยฉายเอย           เสร็จจำแลงแปลงกาย      เยื้องกราย                มาในป่า      โอ้พระไวยสายใจ           อีกสักเมื่อใดจึงจะมา      แลลอดสอดหา            เดินไปคอยท่า ทางโน้นเอย           แม่ศรีเอย           แม่ศรีสาวหงส์      เยื้องย่างมากลางดง         เหมือนหนึ่งหงส์เหมราช      ผิวเจ้างามเมื่อยามพิศ        งามจริตเมื่อยามผาด      อ่อนระทวยนวยนาด         ลีลาศมาเอย